Op zoek naar je ware zelf. Welke boodschap hebben Rumi, Gabor Maté en de gouden Boeddha met elkaar gemeen? En… wat heeft dat met ikigai te maken?”
In de tempel Wat Traimit in Bangkok staat een Boeddhabeeld van puur goud. Met een hoogte van vijf meter en een gewicht van minstens 5 ton, is dit het grootste en meteen ook het meest waardevolle Boeddhabeeld ter wereld. Het is echter niet alleen kostbaar omwille van het edelmetaal waaruit het gemaakt is. Het verhaal erachter is al even intrigerend en wijst ons op een glimp van ons eigen goud.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw, bereidden enkele Thaise monniken de verhuis van hun klooster voor. Eén van de moeilijkere karweien bestond uit het transporteren van een enorm kleien beeld van de boeddha. Toen ze begonnen aan het vernuftige werk, merkten ze dat er een scheur zat in één van de handen van klei. Bang dat ze het beeld zouden beschadigen, besloten ze hun werkzaamheden even te staken om te onderzoeken hoe ze de sculptuur veilig konden verplaatsen.
Toen de nacht viel, brak één van de monniken zijn hoofd over hoe ze dit moesten aanpakken. In zijn ijver nam hij een lantaarn en begaf zich in het donker naar de plek waar de boeddha stond. Toen hij met zijn lamp het enorme beeld belichtte, merkte hij een reflectie op de plek waar de scheur zat. Zijn nieuwsgierigheid was gewekt. Hij pakte hamer en beitel en startte met het wegkappen van de klei om te ontdekken wat die heldere schijn veroorzaakte. Bij elke houw nam de schittering toe. Na uren beitelen onthulde zich de ware aard van het beeldhouwwerk… onder de aarden laag bleek de boeddha volledig van goud!
Experten vermoeden dat de gouden boeddha honderden jaren eerder door de toenmalige kloosterlingen, helemaal met klei werd bedekt. Hiermee wilden ze het beschermen voor een nakende aanval van het Birmese leger. Dat bleek ook nodig… Alle monniken werden door de invasie van kant gemaakt. Het beeld bleef echter onaangeroerd en werd pas eeuwen later als ‘schat’ herontdekt.
Net zoals de boeddha een harnas kreeg om zijn kostbaarheid te beschermen, hebben ook wij onszelf doorheen de loop van ons leven een pantser toegeëigend. Onbewust hebben we ons eigen goud ermee bedekt om het te behoeden voor vijandelijkheden van de buitenwereld.
We ontwikkelen dit schild al in de kindertijd en zeker ook naar aanleiding van trauma. Het is een poging om de pijn te vermijden die naar boven komt als we dreigen getroffen te worden door grofheden zoals botheid, agressie, onverschilligheid, afgunst, en noem maar op. Als zulke onhebbelijkheden onze richting uitkomen, dan krijgen we het idee dat onze waarde niet wordt gezien, dat het er misschien niet eens is… We gaan, met andere woorden, denken dat we niet de moeite lonen om met liefde en respect behandeld te worden. Vaak weten we dit niet bewust, maar we voelen het wel en we ontwikkelen er een afweer tegen. Onze kleilaag dus.
Mensen ontwikkelen verschillende afweer- of defensiemechanismes. Vaak is het aangeleerd gedrag. Het ontstaat ofwel uit de revolte tegen, of net andersom, het kopiërenvan wat we onze belangrijke naasten zien doen. Zo wordt het van generatie op generatie doorgegeven. Dat kan gaan van perfectionisme, tot over-pleasen, tot de vereenzelviging met slachtofferschap. Of we meten onszelf in tegendeel, bullebakgedrag aan. Soms hebben we geleerd dat aanvallen de beste verdediging is. En voor we het weten worden we bot, agressief, onverschillig en afgunstig … En dit zowel naar anderen toe als naar onszelf.
Paradoxaal genoeg kan ditzelfde harnas dus jouw verbinding met je eigen kostbare kern in de weg staan. Sterker nog, het doet je je ware aard vergeten. Rumi’s citaat brengt het glashelder onder woorden:
Als we ons te fel identificeren met onze coping-mechanismen gaan we, nog voor we het goed en wel beseffen, in de illusie leven dat we de klei zijn. Vaak is er een crisis nodig – de barst of de scheur in de klei – om ons hierop te wijzen en ons terug te doen connecteren met het goud in onszelf.
Dit kunnen we enkel doen door verantwoordelijkheid op te nemen over hoe we met onze emotionele pijn omgaan. Als we hier bewust mee leren dealen, hoeven we niet blindelings op sleeptouw te worden getrokken door onze overlevingsstrategieën.
Dit impliceert enerzijds dat we in de aanvaarding gaan van onze imperfecties. Toelaten dat we een kwetsbare kant hebben, kan ons schild al een stukje doen zakken. We hoeven dan niet meer zo defensief te zijn. We begrijpen dan immers dat diezelfde kwetsbaarheid gedeeld wordt door de hele mensheid. We beseffen dan beter dat een aanval van buitenaf meer te maken heeft met de coping van de ander en dat die uiteindelijk beter af is met een mildere respons van onzentwege. Net zoals ook wij er deugd van zouden ondervinden als onze fragiliteit zachter wordt ontvangen.
Anderzijds is het van belang je houding te bepalen tegenover de moeilijkheden die op je af komen. Gabor Maté haalt in het filmpje de boeddha aan die stelt dat we niet reageren op de situatie, maar wel op onze perceptie van de situatie. We reageren dus niet op het huidige moment, maar op onze conditioneringen uit het verleden.
Als je bijvoorbeeld van slag geraakt omdat je je niet gerespecteerd voelt, dan gaat het er in wezen om dat je getriggerd wordt op de pijn die met die oude overtuiging samen gaat. Dit besef kan een enorme bevrijding betekenen. Het wil zeggen dat je kan bepalen hoe je wenst te reageren op die trigger in plaats van je op sleeptouw te laten nemen door dit oude script.
Vraag je dan af wat de beste versie van jezelf zou doen in zulke situatie. De persoon die jij zou zijn als je jezelf totaal zou aanvaard en geliefd weten. Op het moment dat je dit begint te doen, begin je terug met je goud te connecteren. Zo transformeer je het slachtoffer in jezelf naar kracht.
Het is haalbaar. Je ware zelf waarvan je was vervreemd, is er nog altijd en is helemaal beschikbaar voor jou. In een ikigai-traject gaan we op zoek naar jouw goud en zetten we stappen naar een leven dat geïnspireerd wordt door je intentie om het beste in jezelf naar boven te brengen. Niet alleen jij zult er beter van worden. Ook je entourage zal je dankbaar zijn als jij gaat stralen en authentiek aanwezig bent.
Hier mijn keuze die verband houdt met het thema van dit artikel. Ik wens je alvast veel leesgenot.
Laat je raken door de gedichten van Rumi voor de geest, het hart en de ziel. Je kan ze lezen in ‘Het kleine boek van het leven’. Je kan het hier kopen.
